Martı e-Scooter Uygulaması ve Teknolojisi

Not: Bu yazı 2019 Yılında yazılmıştır..
Bu tip bir girişim kurmak isteyenler tüm yazılım ve teknolojisi ile ekip eğitimlerini benden temin edebilirler.
ilgili makalemi aşağıdaki linkten inceleyebilirsiniz.

Paylaşımlı eScooter Yazılımı – Version 2.0

Bugün e-Scooter yani elektrikli scooter lar veya paylaşımlı scooter diye bilinen ve şu an ülkemizde sadece İstanbul da ve belirli bir bölgede hizmet sağlayan Martı yı inceleyeceğim. Yabancı rakipleri de gelmeye başladı ve yakın zamanda rekabet artacak.. Martı ile ilgili en büyük şikayet pahalı olması ve operasyonlarda biraz şikayet gelmesi..

Size bu e-scooter işinin kavramsal bir resmini paylaşayım önce ki daha rahat anlayabilesiniz altta bahsettiğim IOT, MQTT,Socket vb ..

Martı Segway Ninebot ES2 model scooter kullanıyor.. Ninebot un S1 isimli modelinde GPS ve kontrol vb var ama bunda yok. Firma büyük ihtimalle Çin de ki üreticiye bu araçta gördüğünüz ve orijinal LCD yi kapatan siyah kutuyu yaptırıp cihaza monte etti. Ayrıca yine S1 modelinden kilidin benzerini de yaptırmış. Kutu içinde bir elektronik ünite var ve GPS ile SIM kart vb var..

Çinli firma bu araçların yanında size yazılımlarını da sağlıyor. Yani cloud da kullanacağınız ana yönetim yazılımı ve mobil yazılımlar.. LinkedIn de bu Martı firmasının çalışanı olarak 4-5 kişi gördüm onlarda firmayı kuranlar , yatırımcısı (ortak olarak) ve HR müdürü. Bir tane yazılımcı yok görünüyor. Dışarı bir yere yaptırıyor olabilirler diye düşündüm uzunca bir süre.. Ya da çalışan uzmanları gizliyorlar 🙂 Bir çok youtube videosu ile yazılar okudum bu ürünle ilgili testleri ve deneyimlerini anlatan.. Orada onlara denmiş ki 20-30 mühendisimiz var ve GPS ünitesi ile yazılımları biz yaptık vesaire.. Önce pek inanmadım açık söyleyeyim.. Ancak IOT u tamamen kendi ekipleri üretmiş ve yazılımları da kendileri yazmış görünüyor..

Hatta IOT u yapan elektronik muhendisi aşamaları şöyle anlatmış ki yazayım da ilham versin herkese.. yapan kişi. Selim K. :

• Multi-layer (4G/LTE&GPS-EC21) design was made through Altium Designer.
• Stack-up Management was made through ICD Design Integrity.
• RF Trace set-up was calculated through CITS25(Quectel’s Tool). 2.4GHz Inverted F-Type PCB antenna was designed.
• Proof of Concept firmware had been written on Keil .(C)
• Proprietary Communication protocol had been created.
• Prototype soldering and electrical tests were done and documented.
• Product Tree and Assembly documentation were prepared.
• Mass production outputs(GERBER,P&P,BOM,Stencil..vb) were prepared.
• EMC Test(Emission and Immunity) results were reported.

Yazılım tarafı IOS için ayrı Android için ayrı yazılmış yani cross platform kullanılmamış görünüyor.. Bakalım yönetim kolaylığı açısından bu tür platformları veya yazılım dillerini ne zaman kullanacaklar..

Ben yine Marti nin android versionlarından birinin kodlarının içine girip inceledim.. Bir çok şeyi de gördüm.. API serverlarını, API bağlantı servis ve interface lerini vs vs.. Hatta o API lere JSON olarak post ile nasıl veri göndereceğimi de gördüm.. Çok güvenlikli bulmadım açıkçası…

API server ı ve veritabanı Amazon AWS de ve dublin de.. Web sitesi ki çok önemli değil ABD Arizona da..

Özellikle push notification olarak OneSignal firması ve onun kütüphanesini kullanıyor..

İşin teknik kısmında IOT, MQTT, Socket kodlaması, veritabanı, GPS ve harita kullanımı gibi kısımlar var. IOT işte o siyah kutu içinde olan kart a deniyor.. MQTT tam olarak bizim XMPP nin küçük ölçekli hali. Yani IOT uygulamalarında küçük sensörlerin haberleşmesi için kullanılan bir protokol ve ürün adı. Aslında tüm uygulamanın merkezinde kalbi olan bizim broker dediğimiz bir ürün. Mobil cihazınız scooter ı kullandığınız müddetçe açık olacak ya (neden boyle anlamıyorum. yazilim tasarimi kotu bu yaklasimla.) işte o süre boyunca devamlı gereken bilgiler socket üzerinden publish edilip gerekirse yine veriler subscribe ile cihaza alınıyor.. Olay bu kadar…

Araç çalınır mı vb soruların cevabı kolay.. O nedenle cevap vermeyeceğim.. Ama GeoFence denilen yaklaşımı gördüm yani  kodları var ve Coğrafi Çit demek Türkçesiyle.. Yani server da bir alan tanımlanıyor ve o alanın dışına çıkması halinde cihaza uzaktan müdahale vs ediliyor.. Siyah kutu yoksa araç sizin oluyor yani..:) ama sakın yapmayın başka gps ve korumalar var bu araçlarda..  Olan da aracı en son kullanana oluyor sanıyorum ve iyi yere koymadınız vs vs ile başınız belaya girebilir demedi demeyin.. 🙂

Bana sorarsanız ben önce çinlilerden custom araç yaptırır (zaten logo ve yazıları da değiştirebiliyorlar vb) yazılımı da kendim yazar yaparım.. Ancak Çin den artık bir şey satın almak gümrük vb açısından çok sorunlu.. Sadece kendi işinizi kurmak açısından değil ben ARGE çalışmalarım için parçayı Türkiye de bulamadığımdan ve Çin den de ithalat da bizden kaynaklanan bu sorun olduğundan maalesef zorluk çekiyorum.

En son belirtelim: 2019 dan itibaren Martı firması Düzce de yerleşik ve çin parçalarıyla (belki yerli üretime de başlamışlardır..) escooter ve elektrikli bisiklet üreten- satan Volta firmasi ile anlaşma yaparak custom escooter lar üretiyor.. Ayrıca Volta firması ile yaptığı anlaşma ile başka hiç bir firmaya da hizmet vermiyor.. Bu tekel oluşturmaya girer mi bilinmez ama hiç dürüst değil.. 

Kalın sağlıcakla,

Selcuk Celik